Persmededeling Doel 2020, 30 maart 2022

Doel 2020 en het Verbond voor de Toekomst

Vandaag werd door alle betrokken partijen het zogenaamde 'Verbond voor de Toekomst' voorgesteld'. Dat komt er nadat de Vlaamse Regering in 2021 het dossier in handen gaf van Matthias Diependaele. Kort nadien werd Freddy Aerts aangesteld om te starten met een bemiddelingsopdracht tussen alle betrokken partijen. Samen met Maarten Goris onderhandelde hij voorbije maanden met al de betrokken partijen. Dat heeft geleid tot het Verbond dat vandaag op tafel ligt.

Doel 2020 startte zijn actie in 1997. Het Verbond komt er uitgerekend 25 jaar na de start van die actie. Doel 2020 is tevreden dat er eindelijk een einde komt aan de jarenlange confrontaties en er nu kan gewerkt worden aan een positief project voor Doel, de gehuchten en de polders.

In het Verbond gaan alle betrokken partijen akkoord met:

het behoud van Doel als dorp met bijzondere 'esthetische, culturele en historische waarde'.
bewoning in Doel.
de ontwikkeling van een nieuw - in omvang beperkt - containerdok ten zuiden van Doel.
de aanleg van de nodige natuurcompensaties.
de aanleg en/of versterking van buffers tussen het havengebied en de polderdorpen.
het behoud van al de gehuchten in het ruime poldergebied.
het behoud van de verspreide bewoning in het poldergebied.
respect voor de leefbaarheid van de dorpen en gehuchten.
harde garanties voor de landbouwers in de streek.
waardering van het erfgoed in Doel en het ruime poldergebied en de opmaak van een plan van aanpak voor erfgoed.
het voorzien van de nodige mobiliteitsinfrastructuur in functie van de leefbaarheid van de regio.

Containerdok

Doel 2020 heeft zich nooit gekant tegen de haven maar we zijn wel van mening dat er limieten zijn aan de ongebreidelde, economische groei en de draagkracht van de omgeving zijn grenzen heeft.

Doel 2020 juicht de komst van een extra containerdok niet toe. We beschouwen het wel als een aanvaardbaar compromis. Met de eerdere plannen van het Saeftinghedok (dat meer dan 4 km landinwaarts zou komen) zou 7x zoveel poldergebied ingenomen worden en zou meer dan het dubbele aan trafiek en dus bijkomend vrachtverkeer gegenereerd worden. Niet alleen Doel maar ook al de gehuchten en de verspreide bewoning moesten in dat scenario verdwijnen. Met de huidige havenuitbreiding wordt gekozen voor inbreiding en zuinig(er) ruimtegebruik. De regio wordt maximaal ontzien. Met zo een compromis kunnen we leven.

Natuur

Het luik voor de natuurcompensaties vormt een belangrijk onderdeel van het akkoord. Met betrekking tot de natuurcompensaties voor ECA hadden we liever gezien dat er geen extra robuuste natuur zou bijkomen die het historisch landschap aantast en waarvoor landbouw moeten wijken. Anderzijds zijn er hierdoor wel harde garanties gekomen voor de landbouwers in de streek die daarmee opnieuw een toekomst krijgen.

De andere natuurcompensatiemaatregelen vormen vooral een kader waarbinnen principes voor de ontwikkeling zijn vastgelegd. Dat dient te gebeuren met respect voor landbouw, bewoning, erfgoed. De concrete uitvoering zal ongetwijfeld nog veel overleg vergen. Maar alle betrokkenen onderschrijven dat ze kiezen voor overleg ipv voor het conflictmodel. Daar heeft iedereen alleen maar bij te winnen.

Historiek van de strijd om Doel en de polder

Nadat de eerste havenplannen bekend werden, werd in 1968 een bouwstop afgekondigd voor de dorpskernen van Doel en Kallo, en het ganse poldergebied rond Doel, Kallo, Kieldrecht en Verrebroek. Met de crisis van 1973 kwam een einde aan de economische hoogtijdagen en de havenontwikkeling op Linkeroever viel zo goed als stil. Omwille van massaal protest werd met de vastelling van het gewestplan in 1978 besloten om Doel en Kallo te behouden. Er werd een grens getrokken (de zogenaamde 'lijn De Bondt') die de havenuitbreiding beperkte tot wat vandaag de Waaslandhaven is.

In 1998 besliste de Vlaamse Regering dat er vlak naast Doel een nieuw containergetijjdendok zou komen: het Deurganckdok. In een moeite werd beslist om Doel te laten verdwijnen, niet voor het Deurganckdok maar voor het geval er ooit nog zou gedacht worden aan een nieuw containerdok.

In 2000 draaide een nieuwe Vlaamse Regering haar vroegere beslissing deels terug: Doel diende enkel te verdwijnen indien effectief zou beslist worden dat het volgende dok, het Saeftinghedok, er zou komen. Intussen werden de eigenaars onder druk gezet om hun woning te verkopen. Wie het dorp verliet kreeg een premie. Doel liep langzaam leeg. Vanaf 2006 begon men met woningen af te breken. Er volgden ook uitzettingen. In 2009 maakte de rechtbank een einde aan de afbraken. Ze bleken in strijd met de wet. Doel evolueerde tot een verkrot dorp met nog enkele tientallen inwoners die zwaar te lijden lijden kregen onder allerlei vormen van vandalisme en intimidatie.

In 2013 werd het plan voor het Saeftinghedok goedgekeurd. Niet alleen Doel maar ook alle gehuchten in de polder - Ouden Doel, Rapenburg, Saftingen, delen van Oud en Nieuw Arenberg - zouden verdwijnen. Ditmaal niet enkel voor havenuitbreiding. De helft van het gebied zou natuurcompensatie voor de havenuitbreiding worden.

De plannen werden in 2016/2017 vernietigd door de Raad van State. Daarmee waren haven en overheid terug naar af. Uiteindelijk werd vanaf dan gekozen voor overleg met Doel 2020 e.a. middels een 'complex project extra containercapaciteit Antwerpen (ECA)'. Dit resulteerde in 2018 in een alternatief waarbij de haven een nieuwe containerterminal kon aanleggen gecombineerd met haveninbreiding, en waarbij Doel en de polders behouden konden blijven. Toenmalig minister Weyts sloot daarop een akkoord met Doel 2020. De beperkte havenuitbreiding werd aanvaard en in ruil bleven Doel en de polders behouden.

Het akkoord werd echter niet uitgevoerd. Terwijl de havenplannen in een rotvaart werden opgemaakt, veranderde er niks in Doel en de polders. Bovendien verzette de Antwerpse haven zich tegen het behoud van Doel als woondorp. Ook de natuurcompensatieplannen bleven ongewijzigd en hielden het verdwijnen van gehuchten en historisch polderlandschap in.

Omdat er geen uitvoering werd gegeven aan het akkoord van 2018, stapten verschillende partijen in 2020 opnieuw naar de Raad van State tegen de ECA-plannen. Toen de auditeur bij de Raad van State adviseerde om de ECA-plannen te vernietigen werden nieuwe onderhandelingen gestart.

Toekomst

Het verbond is een tekst van principes en afspraken waarin we ons kunnen vinden. Nu komt het er vooral op aan uitvoering te geven aan die tekst. We hopen dat vandaag de dag is waarop we de bladzijden van conflict en onbegrip kunnen omslaan, en samenwerken om wat in het Verbond staat tot een goed einde te brengen. Met wederzijds respect en begrip.

Wat de toekomst van Doel betreft. Doel zal nooit meer het dorp worden van weleer. Maar het zal worden wat wij ervan maken. Doel heeft alles om opnieuw een bijzondere plek te worden. We vergeten niet de wondes die zijn geslagen in het verleden, maar vandaag kijken we vooruit. En we zijn ervan overtuigd: een mooie toekomst voor dit gehavend dorp en het omliggende polderland.

NIEUWSOVERZICHT