Persmededeling Doel 2020, 20 maart 2016

Vlaamse overheid wil uniek natuurgebied vernietigen dat 5 keer zo groot is als Essersbos

In Kieldrecht, Beveren-Waas, plannen de Vlaamse overheid en het Antwerps Havenbedrijf de vernietiging van méér dan 50 ha uniek natuurgebied. Voor een aangrenzend deel van nog eens 22ha dat op de biologische waarderingskaart als 'waardevol' aangeduid staat werd reeds een bouwaanvraag ingediend. Die 22 ha wil men op korte termijn ophogen met grond die wordt aangevoerd uit een ander, nog aan te leggen natuurcompensatiegebied. Het eigenlijk natuurgebied van 50ha - dat uniek is op Vlaams niveau - wil men laten verdwijnen voor de zogenaamde Saeftinghezone. De procedure om dat unieke gebied zogezegd te compenseren loopt volop. De Europese Commissie heeft ondertussen laten weten dat deze aanpak strijdig is met de Europese regelgeving. Maar dat lijkt de Vlaamse overheid vooralsnog niet op andere gedachten te brengen.

Putten- Weiden: 52 ha uniek natuurgebied

Het natuurgebied waar het over gaat staat bekend als Putten-Weiden. Putten Weiden (52 ha) behoort tot de Oud Arenbergpolder die eind van 17de eeuw, na de onderwaterzettingen van de 80-jarige oorlog, opnieuw werd ingepolderd. Het bestaat voor het grootste deel uit historisch grasland: niet gescheurd weiland sedert de 17e eeuw. Maar ook van de middeleeuwse veenkavels voor turfwinning zijn nog altijd sporen terug te vinden.

Putten Weiden omvat zilte meersen, vochtige weilanden, poelen en grachten. Putten Weiden dankt zijn unieke natuurwaarden aan het opborrelende grondwater - kwelwater genoemd - dat een beetje zout is door een zouthoudende veenlaag in de ondergrond. Door de combinatie van zoute kwel, de bodem met veen en het microreliëf ontwikkelden zich hier bijzonder zeldzame zilte graslanden. Putten Weiden herbergt meer dan 200 verschillende plantensoorten waarvan 35 zeldzame, zoals de zilte greppelrus, schorrenzoutgras en blauw kweldergras. In het voorjaar broeden er tal van vogels. 's Zomers zijn weidevogels zoals tureluur en grutto heer en meester. In de winter bevolken vooral smienten, kolgans en grauwe gans dit gebied. De aanwezigheid van deze bijzondere vogelsoorten heeft ervoor gezorgd dat het gebied deel uitmaakt van het vogelrichtlijngebied 'Schorren en polders van de Benedenschelde'. In de Plan-MER van het Deurganckdok werd Putten-Weiden omschreven als 'oncompenseerbaar'.

Ook op vlak van bouwkundig erfgoed scoort het gebied bijzonder hoog. Er zijn niet alleen de middeleeuwse sporen van veenontginning. Er bevindt zich ook het laatste restant van het gehucht 'De Wambuys' dat terug gaat tot de 17de eeuw. Drie van de aanwezige boerderijen in De Putten staan op de inventaris van het bouwkundig erfgoed. Ook in de Rurale Erfgoedstudie die enkele jaren geleden werd opgemaakt wordt de waarde van dit erfgoed nadrukkelijk vermeld. Aan de rand van het gebied bevindt zich ook het beschermde (maar sterk verwaarloosde) monument 'Hof ter Walle'.

Volgens de webstek van Natuur en Bos en de webstek van de gemeente Beveren maken de combinatie van het oude cultuurlandschap en de zeldzame natuur De Putten tot een van de parels van de Scheldepolders.

Grenzend aan Putten Weiden ligt het natuurcompensatiegebied Putten-West dat wél behouden blijft. Maar het is duidelijk dat ook dit gebied sterk aan belang zal inboeten mochten de aangrenzende historische natuurgebieden verdwijnen.

Putten-Hoog: 22ha waardevol en belangrijk gebied op vlak van fauna en flora maar op korte termijn bedreigd.

Putten-Hoog heeft niet dezelfde waarde als Putten-Weide of Putten-West. Het gebied werd in de jaren '70 opgehoogd met Scheldezand sindsdien heeft er zich pioniersvegetatie ontwikkeld. Het maakt deel uit van Vogelrichtlijngebied Schorren en Polders van de Benedenschelde. Op de biologische waarderingskaart wordt het aangeduid als faunistisch belangrijk. De vegetatie binnen het projectgebied wordt volgens de biologische waarderingskaart als waardevol aangeduid. De Putten Hoog zijn leefgebied voor veldleeuwerik (een zeer zeldzame broedvogel in Vlaanderen) en de fitis. Het gebied is fourageergebied voor oeverzwaluwen en bruine kiekendief. De rugstreeppad komt er voor. En de randen van het projectgebied fungeren als vliegroute én leefgebied van de dwergvleermuis. Putten Hoog is uiteraard ook van groot belang als bufferzone voor Putten-Weide.

Dit gebied van 22 ha wil men nu ophogen met zand van andere natuurcompensaties. Daarmee komen ontegensprekelijk ook de andere delen van De Putten onder toenemende druk te staan. Maar misschien is dat ook juist de bedoeling: Langzaam maar zeker de waarde van het gebied aantasten...

In de recente bouwaanvraag met betrekking tot Putten-Hoog heeft men het over "sporadische discontinue aanvoer van beperkte hoeveelheid grond". In werkelijkheid gaat het om 530.000m3 specie. Dat zijn volgens de toelichting in de bouwaanvraag 35.000 tot 53.000 transporten(!). Over de mogelijke consequenties voor polderwegen en bermen, voor het lokaal verkeer, de bewoners en het unieke natuurgebied de Putten valt nergens iets meer te lezen dan wat algemeenheden. Over de aard van de werken blijft men ook bijzonder vaag... "Buiten de specie afkomstig van de aanleg van het natuurcompensatiegebied Prosperpolder-Zuid is het nog onbekend waar vandaan, hoeveel en wanneer de andere gronden worden aangevoerd."

Volgens de kadastrale gegevens is Putten-Hoog eigendom van Het Vlaamse Gewest. Maar vreemd genoeg wordt de bouwaanvraag ingediend door het Gemeentelijk Antwerps Havenbedrijf. Op basis van wat die een bouwrecht (lees: dumprecht) zou hebben is onbekend.

De mogelijke verdwijning van Putten-Weide wordt o.m. bestreden in de procedures die Doel 2020 momenteel voert bij de Raad van State. Tegen de bouwaanvraag voor Putten-Hoog zijn intussen verschillende bezwaren ingediend. Waaronder die van D2020 en de Erfgoedgemeenschap Doel&Polder. De Gemeente Beveren moet daarover een advies geven.

Doel 2020 pleit alleszins voor het behoud van het unieke natuur- en erfgoedlandschap De Putten. Behoud is niet alleen in overeenstemming met de Europese Regelgeving. Het betekent tevens dat er geen dure natuurcompensaties voor moeten uitgevoerd (waarvan nog te bezien valt of ze ook lukken). En dat er geen verdere landbouwgronden moeten ingenomen worden.

NIEUWSOVERZICHT