Open erfgoeddag Doel en Polder 28 mei 2012

Leven in erfgoed

Van 13u30 tot 17u30

Historische en landschappelijke meerwaarde van Doel en polders

De eerste vermelding van deze plek dateert van 1267, toen Doel nog 'De Doolen' heette. Tot de 18de eeuw was Doel een eiland temidden van ondergelopen land, met als restant, ten noorden van Doel, 'het Verdronken Land van Saeftinghe'.

Het 'Eylandt den Doel' is volledig omringd door oude zeedijken. De dijkgehuchten Zoetenberm, Saftingen, Rapenburg en Ouden Doel herbergen op historisch, landschappelijk en botanisch vlak een unieke rijkdom. Doelpolder, Prosperpolder, de Oud en Nieuw Arenbergpolders en Hedwigepolder zijn de meest oostelijke uitlopers van de kustpolders. De Scheldepolders zijn de laatste getuigen van een uniek landschapsverhaal.

De poldersite Doel is uniek voor ons land en dateert uit de Tachtigjarige oorlog. Het typische schaakbordpatroon is sinds 1614, wanneer deze geometrische lay-out in kaart werd gebracht, niet veranderd. Dit feit maakt het dorp een zeldzaam voorbeeld van urbanisatie. Het dorp beschikt over tal van historische gebouwen, zoals de oudste (!) stenen windmolen van het land (1611) – de enige windmolen op een zeedijk - en het barokke Hooghuis (1613/1643) dat wordt geassocieerd met de entourage van de beroemde 17de eeuwse Antwerpse schilder Pieter Paul Rubens.

Bezoekers kunnen buiten de dorpskern prachtige, vaak 17de of 18de-eeuwse boerderijen en schuren ontdekken. Veel van deze waardevolle gebouwen zijn bedreigd. Speciale aandacht verdient het 17de eeuwse turfwinningsgebied en uniek natuurgebied De Putten. In dit gebied liggen de oudste hoeves van de streek. Hof ter Walle is in 2011 beschermd na een lange verbeten strijd. Het dak van de monumentale schuur is echter ingestort tijdens de behoudswerken.

Toekomst?

Op vlak van cultureel erfgoed, landschap en natuurlijke schoonheid en diversiteit heeft Doel meer te bieden dan een gemiddelde dorp in Vlaanderen. Het unieke 17de eeuwse dambordpatroon van Doeldorp en Doelpolder vind je ook terug in De Beemster in de buurt van Amsterdam. De Beemster is juist omwille van dit feit door Unesco tot Werelderfgoed uitgeroepen. In de Beemster betreurt men het verdwijnen van de molens en de plaisancehuizen. In Doel is een molen en een plaisancehuis behouden.

Een dergelijke unieke locatie, naast de haven van Antwerpen, biedt grote kansen, maar de Vlaamse regering, blijft weigeren om het vernietigingsscenario te verlaten. Een gebied ter grootte van de Stad Antwerpen zal met de grond gelijk gemaakt worden als de plannen voor een nieuwe nutteloze havenuitbreiding zullen doorgaan.

Honderden gezinnen en hun woningen worden bedreigd. De inspanningen van deze mensen (landbouwers en burgers) hebben tot nu toe het poldererfgoed kunnen vrijwaren voor vernietiging. De Erfgoedgemeenschap Doel & Polder heeft zich als taak gesteld de meerwaarde van deze streek aan te tonen. De opendeurdag 'Leven in Erfgoed' laat zien dat leven in erfgoed, in harmonie met natuur en haven, mogelijk kan zijn. De opengestelde erfgoedsites worden volledig beheerd door particulieren. De bewoners behouden op deze manier belangrijk historisch erfgoed zonder één cent van de overheid. Over (erf)goed beheer gesproken...

Onze eisen:

Een geïntegreerd beleid voor erfgoed, landschap en natuur

Herwaardering van de ganse 'polder' als erfgoedlandschap
Geen afbraak + geen leegstand van erfgoedsites. Leven in erfgoed is de sleutel!
Behoud en restauratie van bestaande monumenten (o. a. Hof ter Walle, Scheldemolen en Hooghuis)
Maximaal respect voor de voortgang en de resultaten van de Erfgoedstudie (Mobiliteit en Openbare Werken) en uitbreiding ervan naar een onderzoek van het erfgoed van het dorp Doel.
Een echt maatschappelijk debat aan de hand van de erfgoedstudie en een kosten-baten-analyse waarbij ook zachte waarden als erfgoed, residentie, horeca, landschap en toerisme worden gecalculeerd en gerespecteerd.
Inspraak en inzet van de expertise van bevolking en erfgoedverenigingen

Programma

De Putten, Oud Arenberg 110 –122, 9130 Kieldrecht

historisch turfwinningsgebied en uniek natuurgebied De Putten
18de eeuwse hoeve en herbergsite 'Het Oud Hoefyzer' met één van de laatst overblijvende monumentale schuren
19de eeuwse landarbeidershuisjes
levende muziek en gelegenheid tot het nuttigen van een gepast streekbier
rondleidingen om 14u, 15u, 16u en 17u
zelfstandige wandeling door het gebied (40 min.)

De Reinaerthoeve, Oostlangeweg 1, 9130 Ouden Doel

monumentale hoeve en schuur
zelfstandige landschapswandeling door het gehucht Ouden Doel, langs de dijkenstructuur van 't Eylandt den Doel (met 14de eeuwse dijk Zoetenberm) tot de Schelde en de Scheldeschorren
kinderboerderij + historische kinderspelen
levende muziek en polderbar
erfgoedtentoonstelling: kaarten, landbouwalaam, geschiedenis, archeologische vondsten (ijzertijd – 19de eeuw)
infostand Erfgoedgemeenschap Doel & Polder
erfwandeling

De Doolen, Engelsesteenweg 8, 9130 Doel

+/-1900. Voormalige jongensschool. Sinds 2000 onafhankelijk gemeenschapscentrum
infostand
bar en terras
diaprojectie 'Leven in Erfgoed. Erfgoed in de polder'
geleide dorpswandelingen: 15u30 en 16u00
open monumenten: Hooghuis en kerk
atelier Denise Aerts
levende muziek

Auto- en fietsroute

Doel – Doelpolder – Oud Arenbergpolder – Nieuw Arenbergpolder - Prosperpolder
historisch polderlandschap en historische dijken (14de – 19de eeuw)
20 historische sites
brochures te verkrijgen op de drie trefpunten (2 €)
fietsen gratis af te halen aan het fietsenuitleenunt van de kerncentrale

Gratis voetgangers- en fietsenveer Lillo – Doel

Horeca

NIEUWSOVERZICHT